De laatste tijd is er behoorlijk wat te doen rondom tweedehands softwarelicenties, zeker in Nederland. Veel wederverkopers van deze gebruikte softwarelicenties wijzen naar Europese wetgeving en vertellen potentiële klanten dat het ‘allemaal legaal is’ en ‘er niets is om je zorgen om te maken’. Maar er is een valkuil. In dit artikel leggen we de wetgeving uit. Verder vindt u een aanwijzing voor wat u moet doen om er zeker van te zijn dan het gebruik van de software in overeenstemming is met de (auteurs)wet en richtlijnen.
Leestijd: 10 minuten.
Dit artikel bevat belangrijke informatie voor alle organisaties gevestigd in de Europese Unie. Dit artikel / document is geen advies en is geen juridische grondslag voor beslissingen. De inhoud is uitsluitend bedoeld voor gebruik bij softwarelicentie richtlijnen, aan u gepresenteerd als geschreven en zonder garanties. Maakt u alstublieft geen strategische beslissingen op basis van wat mensen zeggen of schrijven, lees zelf de corresponderende juridische documenten of raadpleeg uw juridisch adviseur.
De Richtlijn 2009/24/EC
De Richtlijn 2009/24/EG van het Europees Parlement en de Raad, van kracht geworden in 2009, gaat in het geheel over de juridische bescherming van computerprogramma’s en concludeert dat de ongeoorloofde reproductie, vertaling, bewerking en omzetting van de codevorm waarin een kopie van een computerprogramma ter beschikking wordt gesteld een inbreuk vormt op de exclusieve rechten van de auteur.
In de Richtlijn, onder Artikel 4, Handelingen waarvoor toestemming vereist is, sub (s) staat:
“De eerste verkoop in de Gemeenschap van een kopie van een programma door de rechthebbende of met diens toestemming leidt tot verval van het recht om controle uit te oefenen op de distributie van die kopie in de Gemeenschap, met uitzondering van het recht om controle uit te oefenen op het verder verhuren van het programma of een kopie daarvan.”
In gewoon Nederlands, zodra een softwarebedrijf voor de eerste keer het juridisch recht (licentie) op gebruik van de software heeft verkocht zij niet langer het recht heeft om te bepalen of de software doorverkocht mag worden. Dat recht rust bij de koper. Maar dit is geen vrijbrief om te doen wat u goeddunkt, zoals duidelijk wordt in de uitspraak van het Europese Hof van Justitie …
Voorbeeld
Naast het verwijzen naar de Richtlijn (Europese wetgeving) zoals hierboven beschreven, wijzen partijen die betrokken zijn bij de wederverkoop van gebruikte software vaak naar een uitspraak van de Grote Kamer van het Europees hof van Justitie op 2 juli 2012 tussen UsedSoft GmbH (in Duitsland gevestigd) en Oracle, inzake het doorverkopen van softwarelicenties. Vaak passen de wederverkopers de uitspraak toe op andere softwarefabrikanten, zoals Microsoft.
Omdat de uitspraak specifiek is voor software van Oracle kun je niet aannemen dat de uitspraak van de Grote Kamer een-op-een van toepassing is op software van andere auteursrechthebbenden, die betrokken zijn bij deze zaak.
Echter zijn er in de uitspraak wel aanwijzingen of richtlijnen die praktisch toepasbaar zijn.
Bescherming van het auteursrecht
In de uitspraak van de Grote Kamer vinden we onderstaande zin:
“9 Volgens artikel 1, lid 2, sub a, van richtlijn 2001/29 „doet deze richtlijn geen afbreuk aan en raakt zij op generlei wijze aan de bestaande bepalingen van de Gemeenschap betreffende […] de rechtsbescherming van computerprogramma’s”.
Dit betekent dat zelf na een wederverkoop van gebruikte softwarelicenties, de softwarefabrikant nog steeds het recht heeft om haar auteursrecht te beschermen en het de nieuwe eigenaar niet vrijstaat om de software te gebruiken zoals hij of zij dat wil.
Inclusief licentie
Een andere zin uit de tekst van de uitspraak:
“42 Volgens een algemeen aanvaarde definitie […] overeenkomstig artikel 4, lid 2, van richtlijn 2009/24 leidt tot uitputting van het distributierecht voor een kopie van een computerprogramma impliceert dat het eigendomsrecht op die kopie is overgedragen.”
Dit betekent dat met de overdracht van het computerprogramma ook het recht op gebruik, de licentie, wordt overgedragen. Dit moet natuurlijk controleerbaar zijn.
Niet opsplitsen
Laatste voorbeeld
“69 Hierbij moet echter worden beklemtoond dat wanneer de door de eerste verkrijger verkregen licentie geldt voor een aantal gebruikers dat groter is dan zijn behoeften – zoals uiteengezet in de punten 22 en 24 van het onderhavige arrest – uitputting van het distributierecht op grond van artikel 4, lid 2, van richtlijn 2009/24 die verkrijger niet het recht verleent die licentie te splitsen en het gebruiksrecht voor het betrokken computerprogramma uitsluitend voor een door hem bepaald aantal gebruikers weder te verkopen.”
Met andere woorden, een contract of licentie voor X gebruik kan niet opgeknipt worden in kleinere delen voor afzonderlijke verkoop. Natuurlijk moet er (juridisch) bewijs hiervan zijn wanneer een organisatie gebruikte licenties aanschaft en overeenkomstig computerprogrammatuur gaat gebruiken.
Zo doet u het goed
Geloof niet direct wat ‘men’ zegt over de verkoop of aankoop van gebruikte software. Hier zijn enkele richtlijnen, afgeleid van de uitspraak van het Hof, over onderwerpen en voorwaarden waaraan moet worden voldaan bij het gebruik van tweedehands softwarelicenties:
- Bewijs van oorsprong van de licentie; in welk land zijn de licenties oorspronkelijk aangeschaft
- Bewijs dat de licenties zogenaamde ‘perpetual’ licenties zijn, licenties met eeuwigdurend gebruiksrecht van de software van een bepaalde versie en editie
- Bewijs dat door de vorige eigenaar de licenties volledig zijn betaald
- Bewijs dat de oorspronkelijke gelicentieerde (vorige licentie-eigenaar) alle kopieën van de software die horen bij de originele licentie van alle desktops en/of servers heeft verwijderd voor de overdracht van de licenties aan wederverkoper X
- Bewijs van de volledige overdracht van de licentie van de oorspronkelijke eigenaar aan wederverkoper X
- Bewijs van de volledige overdracht van de licentie van wederverkoper X aan koper B of bewijs van de volledige overdracht van de licentie van vorige eigenaar (A) aan koper B
- Bewijs dat de licenties vermeld voor overdracht aan koper B oorspronkelijke (originele) licenties zijn van softwarefabrikant Z
- Bewijs dat de licenties die overgedragen worden compleet zijn en uit een vorig contract of overeenkomst afkomstig zijn (alle licenties verkocht onder een contract of overeenkomst aan de oorspronkelijke eigenaar moeten worden overgedragen)
- Op alle documenten moeten de productreferenties (SKU’s of artikelnummers) worden vermeld
Als gebruiker van de software is uw organisatie verantwoordelijk voor het voldoen aan de voorwaarden, welke u ook aan moet tonen. Accepteer alstublieft niet een verwijzing naar ‘de verzegelde envelop bij een notaris’ waar die informatie in staat. Dit wilt u zeker onder handbereik hebben. Noteer alstublieft alle acties en bewaar zorgvuldig enige (originele) licentiedocumentatie, facturen en bijbehorende productsleutels.
Gebruiksvoorwaarden
Zodra u zich het eigendom van de licenties voor gebruikte software heeft verschaft, moet u voldoen aan alle voorwaarden binnen alle juridische softwarelicentie documenten en/of voorwaarden tot gebruik van de softwarefabrikant specifiek voor de overgedragen softwarelicenties. Daaronder vallen onder andere, maar is niet gelimiteerd tot:
- Het toewijzen van licenties aan apparaten of gebruikers
- Eventuele downgraderechten
- Beperkingen voor multiplexing
- Beperkingen voor batchverwerking
- Beperkingen voor of juist rechten tot virtuele installaties
Maakt u zich alstublieft de voorwaarden tot gebruik eigen die horen bij de software die u heeft gekocht. Dit is niet alleen belangrijk bij gebruikte software of tweedehands licenties, maar zeker ook voor nieuwe software en technologieën.
Twijfel?
Heeft u tweedehands softwarelicenties of gebruikte software gekocht en heeft u twijfels of alles goed is en u voldoet aan de auteurswet en de EU Richtlijn (wetgeving)? Neem dan contact met ons op voor meer informatie of advies voor uw specifieke situatie.